MIVA
1963-1991
TERUG/BACK/RETOUR

De regio Antwerpen is met meer dan een half miljoen inwoners het tweede stedelijke gebied van België. Het is een wereldhaven maar ook een historische stad. Het openbaar vervoer in Antwerpen werd sinds de 19de eeuw verzorgd door paarde-omnibussen en trams. In de eerste helft van de twintigste eeuw ontwikkelde zich een uitgebreid electrisch tramnet dat uiteindelijk onder de regie van de Tramways d'Anvers (TA) / Antwerpsche Tramwegen kwam. Een apart busbedrijf, de Antwerpsche Autobussen (AA) ontstond in 1926. Een klein trolleybusnet werd sinds 1929 door de TA geëxploiteerd. Na de tweede wereldoorlog waren de concessies van TA en AA afgelopen en werd als tussenmaatregel de TAO opgericht, het Voorlopig Beheerscomité voor de Tramwegen van Antwerpen en Omgeving. Nieuwe wetgeving leidde daarna tot de oprichting van de Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Antwerpen (MIVA) per 1 januari 1963. In 1991 ging de MIVA op in de nieuwe Vlaamse Vervoer Maatschappij "De Lijn".

De TAO had na de tweede wereldoorlog een behoorlijk verouderd tramwagenpark, dat in de periode 1960-1975 volledig werd vervangen door een vloot van 166 4-assige PCC trams. Aan trolleybussen was na de oorlog nog bijna de hele vloot voorhanden, zij het dat de oudste serie nieuwe carrosserieën had gekregen. Dit waren de 1-3, 6-8 (serie 1-8: Straker-Squire, 1929-1930), 24 (Auto-Traction/Minerva -Ragheno), 25 (Guy, 1932) en 31-45 (FN, 1938). De oudste trolleybussen werden in de 1950-er jaren gesloopt, de 39 verdween in 1961 na een aanrijding. De overige 14 bussen van de serie 31-45 kwamen in 1963 nog bij de MIVA in dienst. De 32 en 40 werden in 1963 gesloopt, de rest van de serie verdween toen in per 31 maart 1964 de trolleybusdienst werd beëindigd.

De eerste na-oorlogse bussen van de TAO waren 3 Studebakers met Callewaert carrosserie uit 1948. In 1958 werden ze afgevoerd, waarna er twee werden omgebouwd tot vrachtwagen. Alle andere door de TAO gekochte bussen waren nog aanwezig toen in 1963 de MIVA werd opgericht. Na een serie van 7 Guy Victory bussen in 1952 volgden in de periode 1953-1955 27 kleine en 12 grote Brossel bussen. Tenslotte kocht de TAO in 1956-1957 nog 36 Bussings. De MIVA standaardiseerde direct op Van Hool-Fiat bussen, waarvan er in de periode 1963-1977 in totaal 162 werden gekocht. In 1984 werden nog 25 van deze bussen overgenomen van Brussel, in afwachting van de eigen nieuwe bussen. In 1985-1987 kwamen toen nog als laatste MIVA bussen 80 Jonckheere-Mercedes O305. De MIVA gebruikte een nogal somber kleurenschema van roodbruin met crème bovenkant voor de bussen. De trams waren crème met een bruine band. Eén tram en één bus (551) werden in een nieuwe appelgroene kleur met blauwe band geschilderd, die echter geen navolging vond. Men koos voor feller rood met een witte bovenkant en zwarte band. In de tachtiger jaren werden alle trams en de meeste bussen in dit schema geschilderd. De Mercedes-Jonckheere bussen kregen een variant met meer wit.

Een aantal TAO/MIVA buslijnen werd door een particulier bedrijf gereden (een pachter), "De Polder". Deze situatie bestond al sinds 1944 (lijn 36), 1947 (lijn 32), 1952 (lijn 37) en 1953 (lijn 35), Dit bedrijf schilderde zijn bussen in dezelfde kleur als de MIVA. Overigens was de MIVA het enige van de zes stedelijke bedrijven dat een pachter op zijn lijnen had rijden. Ook na de overname van de MIVA door De Lijn bleef De Polder rijden.

Buswagenpark
Serie chassis carrosserie cap. bouwj. opmerkingen afvoer
31-45 FN-ACEC of CEB FN 1938 trolleybussen, 1963 ex TAO/TA afvoer 1964
. . . . . . .
455-461 Guy Victory Van Hool 27/16 1952 1963 ex TAO 55-61 afvoer 1965
162-179 Brossel A75DAR Jonckheere 25/ 1953-'54 1963 ex TAO 62-79 afvoer 1967-1969
280-291 Brossel A95DAR Jonckheere 30/58 1954-'55 1963 ex TAO 80-91 afvoer 1969-1970
101-109 Brossel A75DAR Jonckheere 25/ 1955 1963 ex TAO 1-9 afvoer 1968-1970
310-345 Bussing 6500TU7 Van Hool 33/49 1956-'57 1963 ex TAO 10-45 afvoer 1970-1972
. . . . . . .
501-530 Van Hool-Fiat 420HA5250St2 Van Hool 30/.. 1964 - afvoer 1976-1980
531-560 Van Hool-Fiat 420HAU-St9 Van Hool 31/65 1968-'69 - afvoer ca 1984
561-590 Van Hool-Fiat 409HA-St9 Van Hool 32/64 1971-'72 - afvoer ca 1986
591-610 Van Hool-Fiat 409AU9 Van Hool 32/64 1972 - afvoer ca 1986
611-525 Van Hool-Fiat 409AU95 Van Hool 32/60 1975 - 1991: De Lijn
626-645 Van Hool-Fiat 409AU95 Van Hool 32/60 1976 - 1991: De Lijn
646-662 Van Hool-Fiat 409AU95 Van Hool 32/60 1977 - 1991: De Lijn
428...483 Van Hool-Fiat 420HAU-St9 Van Hool 1969-'70 1984 ex MIVB afvoer 1986
1001-1050 Jonckheere-Mercedes O305J Jonckheere 35/58 1985-'86 - 1991: De Lijn
1051-1080 Jonckheere-Mercedes O305J Jonckheere 35/58 1986-'87 - 1991: De Lijn


De MIVA had een zonesysteem, waarbij overstapkaarten gekocht konden worden. Meerrittenkaarten en abonnementen had men ook.
Bron: Keutgens, E. De Antwerpse Tram 1873-1979. MIVA, 1980.
klik op de foto's voor meer en grotere foto's
MIVA bussen
Trolleybussen
.
Serie 31-45: FN -FN
1938
ex TA/TAO 31-45 in 1963

De laatste door de Tramways d'Anvers aangeschafte trolleybussen waren de 31-45 uit 1938. Hiervan hadden de 31-35 een electrische installatie van ACEC en de 36-45 een van CEB. De laatste trolleybuslijn in Antwerpen werd in 1964 gesloten, waardoor de meeste bussen uit deze serie nog net de MIVA haalden. Ze werden allemaal gesloopt. Men slaagde er echter in een vrijwel gelijk exemplaar uit Luik te krijgen (de 453 uit 1937) dat in de Antwerpse kleuren in het bus- en trammuseum in Antwerpen staat.
Dieselbussen
.
Serie 455-461: Guy Victory -Van Hool
1952
ex TAO 55-61 in 1963

In 1952 kocht de TAO zijn eerste grote bussen, nadat in 1948 drie kleine Studebakers waren gekocht. De Guy -Van Hool bussen van deze serie, 55-61, waren ook de oudste TAO bussen die in 1963 naar de MIVA gingen. Deze voerde ze in 1965 af.
Serie 162-179: Brossel A75DAR -Jonckheere
1953-1954
ex TAO 62-79 in 1963

In 1953 stapte de TAO over op Brossel bussen. De eerste waren van het kortere model en werden "kleine Brossels" genoemd. De 62-77 kwamen in 1953, de 78-79 in 1954. Ze werden in 1967-1969 afgevoerd.
Serie 280-291: Brossel A95DAR -Jonckheere
1954-1955
ex TAO 80-91 in 1963

In 1954 kwamen de "grote Brossel" bussen 80-85, gevolgd door de 86-91 in 1955. De afvoer vond plaats in 1969-1970.
Serie 101-109: Brossel A75DAR -Jonckheere
1955

ex TAO 1-9 in 1963
In 1955 leverde Brossel weer twee series "kleine Brossel" bussen, de 1-5 en de 6-9. Ze werden in 1968-1969 afgevoerd.
Serie 310-345: Bussing 6500TU7 -Van Hool
1956-1957
ex TAO 10-45 in 1963

De grootste serie voor Antwerpen aangeschafte bussen tot dat moment waren de 25 Bussing -Van Hool wagens uit 1956, die in 1957 nog met 11 wagens werd uitgebreid. In 1963 werden de nummers met 300 verhoogd en in 1970-1972 werden ze afgevoerd.
Serie 501-530: Van Hool-Fiat 420HA5220-ST2 -Van Hool
1964

De eerste door de MIVA aangeschafte bussen waren de Van Hool-Fiat 501-530. Deze semi-integrale bussen met Fiat componenten waren toendertijd populair in België. Bus 530 uit deze serie ging naar het tram- en busmuseum in Antwerpen.
Serie 531-560: Van Hool-Fiat 420HAU-St9 -Van Hool
1968

De 531-560 uit 1968 waren weer Van Hool-Fiat 420 bussen maar kregen een modernere, hoekigere carrosserie, zoals die medio zestiger jaren populair werd. Bus 551 werd in een experimentele appelgroene kleur met witte bovenkant en blauwe bies geschilderd, die echter geen navolging kreeg. Men koos uiteindelijk voor felrood met een witte bovenkant en een zwarte band. De serie 531-560 werd echter niet meer omgeschilderd.
Serie 561-590: Van Hool-Fiat 420HA-St9 -Van Hool
1970-1971

In 1970-1971 kwam een serie van 30 bussen op het Van Hool-Fiat 420-chassis die technisch gelijk waren aan de vorige serie, maar die er iets anders uitzagen. De zijruiten waren groter en het geheel was wat hoekiger en plomper geworden. Dit model zou op deze wijze tot 1977 doorgebouwd worden. Ze werden eind 1980er jaren afgevoerd. Begin tachtiger jaren zijn ze (allemaal?) in de nieuwe rode en witte kleuren geschilderd.
Serie 591-610: Van Hool-Fiat 409AU9 -Van Hool
1972

In 1972 werden 20 bussen gekocht die volledig gelijk waren aan de bussen uit 1971. Na de komst van de 1001-1080 werden ze afgevoerd. Wel zijn ze nog (allemaal?) in de nieuwe felrode kleur geschilderd.
Serie 611-625: Van Hool-Fiat 409AU95 -Van Hool
1975

De levering van 1975 bestond uit 15 bussen die uiterlijk gelijk waren aan de vorige leveringen maar van het type 409AU95 waren. Ze waren de eerste bussen van de voor 1975-1977 bestelde bussen 611-662. Ze werden geleverd in de roodbruine kleur maar kregen later het nieuwe, frissere kleurenschema. In 1991 gingen ze naar De Lijn onder behoud van hun nummers. Lang hebben ze daar niet meer dienst gedaan.
Serie 626-645: Van Hool-Fiat 409AU95 -Van Hool
1976

De 20 bussen van de serie 625-645 werden in 1976 geleverd. Ze waren gelijk aan de vorige levering en werden in de bruinrode kleur geleverd. Later werden ze omgeschilderd in het nieuwe fellere rood. In 1991 gingen ze met behoud van kleur en nummer naar De Lijn. Bus 627 uit deze serie kreeg als proef grote dot-matrix filmkasten voor en achter.
Serie 646-662: Van Hool-Fiat 409AU95 -Van Hool
1977

In 1977 kreeg de MIVA nogmaals een serie van 17 Van Hool-Fiat 409AU bussen, de laatste van dit model. Ze werden geleverd in de bruinrode kleur met crème bovenkant maar werden later omgeschilderd in de nieuwe felrode kleur met witte bovenkant. Met uitzondering van de vroegtijdig afgevoerde 656 gingen ze in 1991 naar de "De Lijn" waar ze in hun rode kleur en met hun oude nummer nog enkele jaren in dienst bleven.
Serie 428...483: Van Hool-Fiat 420HAU St9 -Van Hool
ex MIVB, Brussel in 1984
1969-1970

In 1984 kocht de MIVA een serie tweedehands bussen van de MIVB in Brussel, in afwachting van de levering van nieuwe bussen. Ze waren van het standaard Brusselse model en waren afkomstig uit twee opeenvolgende series. De ex 8442-8449, 8452, 8454-8460 en 8462 waren uit 1969, de 8463-8470 waren uit 1970. In Antwerpen werden ze op volgorde genummerd tussen 428 en 483, waarbij slechts 25 nummers bezet werden. Mogelijk was men voornemens meer bussen over te nemen. Alvorens in dienst gesteld te worden werden ze in de nieuwe Antwerpse rode kleur geschilderd. Na de levering van de 1001-1080 in 1986-1987 werden ze al weer afgevoerd.
Serie 1001-1050: Jonckheere-Mercedes O305J -Jonckheere
1985-1986

In 1985 kwam het prototype van een volledig nieuw bustype bij de MIVA in dienst. De 1001 was door Jonckheere gebouwd met gebruikmaking van een gemodificeerd Mercedes-Benz O305 onderstel en kregen de naam Jonckheere-Mercedes O305J. De carrosserie was van het Trans City model zoals dat op verschillende chassistypes aan particuliere ondernemers geleverd werd. De MIVA was het enige overheidsbedrijf dat dit model bus aanschafte. Met deze bussen werd ook een nieuwe variant op het rode kleurenschema ingevoerd, met meer wit. De serie werd in 1986 geleverd. In 1991 gingen ze naar De Lijn, waar ze wit werden geschilderd maar hun nummers mochten behouden.
Serie 1051-1080: Jonckheere-Mercedes O305J -Jonckheere
1986-1987

Eind 1986, begin 1987 kwam een vervolgserie Jonckheere-Mercedes bussen in dienst, volledig gelijk aan de 1001-1050. Ook deze bussen gingen in 1991 naar De Lijn, behielden hun nummers en werden in de witte De Lijn kleuren geschilderd.